اثرات متقابل حفاری تونل سبزکوه و منابع آب زیرزمینی با رویکرد مدیریت محیط زیست

در این مقاله به بررسی هیدروژئولوژی و زمین­شناسی مسیر تونل سبزکوه و گستره اطراف آن به منظور پیش­بینی تغییرات رژیم طبیعی جریان آب زیرزمینی و تاثیرات آن در منابع آبی چشمه­ها پس از حفر تونل با رویکرد مدیریت محیط­زیست پرداخته شده است. در این راستا، سازندهای مختلف مسیر تونل، گسل­ها و دامنه پتانسیل تراوایی آن­ها شناسایی و طبقه­بندی شد و از سوی دیگر منابع آبی و چشمه­های مسیر تونل، شناسایی و مرز هیدروژئولوژیکی مسیر تونل به منظور بررسی اثرات متقابل حفاری تونل و منابع آب زیرزمینی تعیین شد. بدین ترتیب، با توجه به این داده­ها مسیر تونل به دو ناحیه (1) با خطرپذیری بالا (بخش چغاخور) و (2) با خطر­پذیری پایین (بخش سبزکوه) تقسیم­بندی شد. پس از آغاز حفاری مکانیزه تونل، تغییر یکباره شرایط زمین و پیچیدگی زمین­شناسی منطقه مورد مطالعه و هجوم یکباره گل و لای همراه با آب فراوان به داخل تونل باعث شد که علی­رغم کلیه اقدامات تزریق و بهسازی انجام­شده در ناحیه ریزشی و قابلیت­های ماشین حفار مکانیزه، حفاری تونل متوقف شود. در ادامه به دلیل برخورد به ناحیه گسلی مظهر چشمه ساکی­آباد (آلوقره)، این چشمه در کمتر از یک هفته خشک شد. خشک­شدن چشمه ساکی­آباد، تاثیرات منفی اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی روی منطقه داشت. نهایتاً با بررسی این عوامل و لحاظ کردن کلیه پارامترهای آن، ادامه حفاری تونل متوقف شد. با بازبینی مطالعات و امکان­سنجی کلیه بخش­های متاثر با رویکرد مدیریت محیط­زیست، ترکیبی از تونل در بخش سبزکوه و کانال سطحی انتقال آب در بخش چغاخور و همچنین تغییر در پروفیل مسیر به منظور کاهش اثرات زیست­محیطی منطقه به طور نسبی امکان­سنجی شد.